PRZYPADEK PACJENTA

Na co zwrócić uwagę w przypadku pacjenta

zgłaszającego się do apteki z objawami nieżytu nosa?

Farmaceuci odgrywają kluczową rolę
w opiece nad pacjentami,
pomagając im w wyborze odpowiedniego leku, dostosowanego do ich indywidualnych objawów i potrzeb. W przypadku pacjenta, który skarżył się na nieżyt nosa, ważne jest, abyśmy zwrócili uwagę na działania niepożądane leków, możliwe interakcje z innymi lekami lub pożywieniem, które mogą pojawić się w trakcie terapii, jak i również na przewlekłe schorzenia.

Przeziębienie to cały zestaw objawów

Przeziębienie to cały zestaw objawów, który towarzyszy ostrej infekcji górnych dróg oddechowych, z których najbardziej dokuczliwy to obrzęk jam nosa.1

W naszej strefie klimatycznej przeziębienia występują najczęściej od października do marca.2

Pacjent: Pan Stanisław

Wiek: 45 lat

Płeć: Mężczyzna

Zawód: Kierowca

Choroby przewlekłe: Dna moczanowa, dyslipidemia

Stosowane leki:

  • Allopurynol
  • Atorwastatyna
  • Naproksen
  • Omeprazol

Stosowane suplementy diety:

  • Witamina D 2000 j. m.

Do apteki przyszedł pacjent, Pan Stanisław, który ma 45 lat i z zawodu jest kierowcą. Pacjent cierpi na dnę moczanową, z tego powodu przyjmuje allopurynol w dawce 300 mg/dzień oraz naproksen 250 mg/dzień w ramach profilaktyki przeciwzapalnej.3,4 Dodatkowo stosuje inhibitor pompy protonowej - omeprazol (20 mg/dzień).3 Ze względu na dyslipidemię, pacjent przyjmuje atorwastatynę w dawce 10 mg/dobę.

Pan Stanisław nie wykonuje regularnych badań, jak również, ciężko mu się przystosować do wymogów dietetycznych związanych z dną moczanową. Po krótkiej rozmowie z farmaceutą okazało się, że Pana Stanisława męczy katar (nieżyt nosa) wraz z obrzękiem nosa, będący skutkiem przeziębienia. Wywiad zebrany wskazuje, że do zakażenia doszło w domu. Wstępnie, pacjent sam zastosował bez konsultacji z farmaceutą i lekarzem wieloskładnikowy lek dostępny w domowej apteczce, zawierający kwas acetylosalicylowy i chlorowodorek pseudoefedryny w jednej dawce. Preparat stosował przez jeden dzień, jednak następnego dnia udał się do apteki, by skonsultować możliwości dalszego leczenia tym preparatem, jak i również wskazał, że poprzedniej nocy miał problem z zaśnięciem.

Po przeprowadzeniu wywiadu farmaceuta może zalecić zaprzestanie przyjmowania preparatu złożonego, gdyż pacjent już stosuje niską dawkę leku przeciwzapalnego - naproksenu. Dodatkowo przyjmowanie preparatu zawierającego kwas acetylosalicylowy może zwiększać stężenie kwasu moczowego w osoczu i ryzyko napadu dny, dlatego także nie powinien być on stosowany.3 Obserwowany problem ze snem może być wynikiem zastosowania pseudoefedryny.5

W takim przypadku zamiast kwasu acetylosalicylowego połączonego z chlorowodorkiem pseudoefedryny można zarekomendować preparat o działaniu miejscowym - Nasic, zawierający 0,1 mg ksylometazoliny, która działa obkurczająco na naczynia krwionośne oraz 5 mg deksopantenolu, który wesprze regenerację nabłonków, jak również przyspieszy gojenie ran.6 Dodanie miejscowo działającego leku opartego o ksylometazolinę i deksopantenol nie powinno wchodzić w interakcje ze stosowaną już farmakoterapią.7,8

Deksopantenol

Regeneruje
błonę śluzową nosa

Ksylometazolina

Udrażnia i zmniejsza obrzęk błony śluzowej nosa

Dawkowanie: jedna aplikacja do każdego otworu nosowego maksymalnie 3 x dziennie

Długość terapii: do 7 dni

Długotrwałe przyjmowanie ksylometazoliny może prowadzić do reaktywnego przekrwienia błony śluzowej nosa. Efekt odbicia prowadzi do zwężenia dróg oddechowych, co powoduje, że pacjent uzależnia się od stosowania leku. Konsekwencją tego jest przewlekły obrzęk, a nawet zanik błony śluzowej nosa.6 Nasic powinien być stosowany tylko przez jednego pacjenta ze względu na możliwość przeniesienia choroby na inną osobę.6

Dodatkowo należy przypomnieć pacjentowi o przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów (2-3 litry w ciągu doby) oraz o wypoczynku.

Podsumowanie

Warto zwrócić uwagę na istotną rolę farmaceuty oraz prawidłowo przeprowadzonego przeglądu lekowego.

Zmiana schematu leczenia, z uwzględnieniem działań niepożądanych oraz wiedzy o chorobie podstawowej pacjenta pomaga w poprawie jakości życia i zadowolenia pacjenta.

1.  Witek TJ i wsp. The natural history of community-acquired common colds symptoms assessed over 4-years. Rhinology. 2015 Mar;53(1):81-8
2.  Mejza F. Przeziębienie - przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie. https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61668,przeziebienie [dostęp: 28.06.2023]
3.  Interna Szczeklika 2022/23. Mały podręcznik. Medycyna Praktyczna 2022
4.  Richette P i wsp. 2016 updated EULAR evidence-based recommendations for the management of gout. Ann Rheum Dis. 2017 Jan;76(1):29-43.
5.  Królik E i wsp. Toksyczność wybranych leków dostępnych bez recepty. Farmacja Współczesna 2014; 7: 1-7.
6.  ChPL - Nasic, (0,1 mg + 5,0 mg)/dawkę, aerozol do nosa, roztwór
7.  Drugs.com. Drug Interactions Checker - https://www.drugs.com/drug_interactions.html [dostęp: 28.05.2023]
8.  Medscape Drug Interaction checker. https://reference.medscape.com/drug-interactionchecker [dostęp: 28.05.2023]